පොම්ප හොරු හා ඉස්සාගේ රූපාන්තරණ , 3 වන කොටස

3 වන කොටස

පොම්ප හොරු හා ඉස්සාගේ රූපාන්තරණ

“නුවර අයියේ,නුවර අයියේ”

දිනක් රාත්‍රී 9 ට පමණ අපේ වැඩපලට තාප්පයෙන් අනික් පැත්තේ පිහිටා තිබුණු හචරියේ කොල්ලන් දෙදෙනෙකු කෑගසයි. මගෙන් ගම කොහේදයි අසන වෙන්නප්පුවේ, මීගමුවේ මිනිසුන්ට මම දෙන 10% පමණ සත්‍යක් ඇති පිළිතුර මෙයයි. නුවර පළාතේ කිව්වම මේ පැත්තේ අය පට්ටම ලයික්ය, දවසක් මහජන සව්ක්ය පරික්සක මහතා පැමිණියේ අපි ඉවත් කරන ජලය බැහැර කරන ආකාරය බැලීමටය. ඔහු විස්තර බලාගෙන යනගමන් මගෙන් ගම කොහෙදයි ඇසුවේය. මම නුවර යයි කීවෙමි. “මෙහෙ පරිස්සමෙන් ඉන්ඩ ඕනෙ වැල්ලේ හැපින්නියෝ ඉන්නවා” ඔහු ව්‍යංගයෙන් කිවේ වැල්ලේ කෙල්ලන්ගෙන් පරිස්සම් වන ලෙසයි. ඒත් වැල්ලේ ඇහැට කණට පේන කෙල්ලෙක් නම් දැක්කේ නැත. වැල්ලේ කෙල්ලෝ පට්ට කළු අව්ව නිසා විය හැක. පළාතටම සිටි සුදු කොට කෙල්ල මගේ බොක්කක් විසින් සෙට් කොරගෙන සිටියේය. උන්ගේ කසාදෙට අස්සන් කොළෙත් මමය. එය වෙනම පොස්ටුවකින් පසුවට ලියන්නම්ය.

සාමානයෙන් අපේ හැචිරියත් අල්ලපු හැචරියේ අයත් වැඩි කථා බහක්‌ නොතිබුණේ බොසා නිසාය. ඔහු එයට වැඩි කැමැත්තක් නොදැක්විය. එහෙත් සම වයසේ සිටි අපි පිටුපස වැටෙන් රිංගා වෙරළට ගොස් ඔවුන් සමග කථා කළෙමු.

“මොකද බං මහ රෑ කෑගහන්නේ” කාමරයේ ජනේලය ඇර මම ඇසුවෙමි.

“අයියේ අපේ වැල්ල පැත්තේ වතුර මෝටරයක් උස්සලා”

“අම්මට සිරි දැන්ද”

“දැන් වතුර ගහන්ඩ මොටරේ දැම්ම වැඩ කරන්නැති හින්ද ගිහිං බැලුව මොටරේ නෑ බං”

වාරකන් කාලයට තෙප්පන් මෙන්ම මහ බෝට්ටුද මේ පැත්තෙන් රස්සාවට නොයයි. මිනිස්සුන්ගේ අග හිගකම් අහස උසට නගී. එවන් කාලයට මෙවැනි සිද්දියක් වීම සාමාන්‍ය සිදුවීම්ය.

“අඩේ අපේ මොටරෙත් උස්සයිද දන්නේ නැ මම ගිහිං බලන්නං”

මම වෙරළ පැත්තට ගියේ සමන් මල්ලීත් සමගයි.

“මල්ලි රැට මේ පැත්තේ ටිකක් බලන්ඩ, රැට කෑම දාල රවුමක් ගිහිං එන්ඩ”

“හරි අය්යේ මම බලන්නම්, මේ පැත්තේ ලයිට් එකත් දාල තියමු එළිවෙනකං”

“හා ඒක හොදයි”

හොදම සිද්දිය උනේ පසුවදාය. රාත්‍රියේ අල්ලපු හැචිරියේ මෝටරයක් නැතිවී ඇති බව මම බෝසිට කිවේ උදේ හතට පමණය. රාත්‍රි සේවය සදහා  විමලේ අයියා ටික දවසකට ගෙන්වා ගතයුතු බව ඇයගේ අදහස විය. බොසා පැමිණි විට ඇය සිද්දිය කියලාය. ලොක්කා මගෙනුත් විස්තර අසා විමලේ අය්යාට සිකුරිටි කාමරයේ නිදා ගැනීමට කාමරය කවුරුන්හෝ ලවා පිරිසිදු කර දමන ලෙස කිවේය.

එදින රෑ නවයට පමණ විමලේ අය්යා ආවේ බෙඩ් ශීට් එකක්ද රැගෙනයි. හොදටම පානය කර සිටි ඔහු තම සුපුරුදු පුරාජේරුව කියවන්නට විය. “අල්ලපු වැඩපලට ගමේ මිනිස්සු ගිනි තිබ්බා, ඒ එකෙක් මේකට අත තියන්ඩ වත් ආවේ නෑ. මම නැත්නම් උන් මේකටත් ගිණි තියනවා”

රාත්‍රී එකොළහට පමණ බොස්ගේ කටහඩින් අවදිවූ අපි මුර කුටිය ඇති දෙසට දිවගියෙමු. විමලේ අයියා මැරුණු මිනිසෙකුසේ නිදාගෙන සිටි. බොසා විමලේ අයියාගේ අතක්  සොළවමින් විමලේව ඇහැරවන්නට උත්සාහකරයි. හොද පදමට වෙරිවී සිටි විමලේ අයියා මර නින්දේය. අපි බඩවල් අල්ලාගෙන ඇති පදම් සිනහා වුනෙමු. ඉන්පසු කිසිදිනෙක ඔහු රෑ වැඩ සදහා නොපැමිණි අතර පසුව බෝසාද ඔහුට කිසිවක් නොකීවේය.

ඉස්සාගේ ඇස කපන්නේ මොකෙන්ද?

මේ සදහා විශේෂ අඩුවක් බාවිතා කරයි. අගල් දහයක් පමණ දිග කතුරක හැඩය ඇති මෙය කතුරකින් වෙනස් වන්නේ අගින් පිහිටා ඇති කොටස අඩුවක් මෙන් ඇති බැවිණි. කුඩා ගෑස් ළිපක් හෝ බන්සන් දාහකයකින් ගිනියම් කර ගන්නා මෙහි අග කොටසින් ඉස්සාගේ එක ඇසක් ඉවත් කරයි.මෙයින් සතියකට පමණ පසු බිත්තර වැඩෙන බව බලාගත හැක. හොදින් බිත්තර මෙරූ පසු (සති දෙකකින්) පමණ එක සතෙකු එක ටැංකියකට වන පරිදි “spawning tank” වලට මාරු කළ යුත්තේ සවස් කාලයේය. කොපමණ පුරුදු කාරයෙකුට උවත් මෙහිදී වරදින අවස්ථා තිබේ. එනම් මව් සතුන් සිටින ටැංකියේම බිත්තර දැමීමයි. මෙවැනි සුන්දර දර්ශනයක් දුටුවෝත් බොසී පමණක් නොව බෝසිගේ මහත්තයාද අවි අමෝරා ගෙන යුද්දයට පැමිණේ. ඇත්තටම මෙය මහා නාස්තියකි. මේ බිත්තර, බිත්තර දමන විශේෂ ටැංකියක මෙන් එකතුකර ගැනීමට අපහසුය. තවද මව් සතුන්ගේ යම් බැක්ටීරියා හෝ වෙනත් විෂ බිජ ඇත්නම් ඒවාද මේ බිත්තර වලට මිශ්‍ර විය හැක. මේ නිසා අප කරන්නේ හොදින් බිත්තර මේරු සියලුම සතුන් ගෙන බිත්තර දැමීමට වෙන්කර ඇති ටැංකිවලට දැමීමයි.මෙහිදී ආහාර ලෙස කුඩාවට කැපු දැල්ලන් කැබලි දෙක තුනක් දමයි. පසුදා උදෑසනම (උදේ 5 ට පමණ) ටැංකි පරික්ෂා කළ යුතුයි. එහිදී ලා රෝස,කහ  පැහැයට හුරු ජෙලි වැනි තරලයක් ටැංකි දාරයේ ඇත්නම් බබා හම්බෙලාය, ආ සොරි බිත්තර දාලය. “බිත්තර වලින් බබාලා එන්නේ හවසය”.

දැන් කියන්ඩ බලන්ඩ හොදින් වැඩුණු ඉස්සෙක් (Tiger Prawn)වරකට බිත්තර කියක් දානවද?

සාමාන්‍යයෙන් ලක්ෂ 5 සිට ලක්ෂ 15 දක්වා බිත්තර දානවා. මාරයි නේ, මාර නෑ දැන් බිත්තර ගණන් කරමු. මලා ලක්ෂ 5 – 15 කොහොමද ගනින්නේ????

මුලින්ම මතක් කර ගන්ඩකො උසස් පෙළ තාපය පාඩමේ මන්තය,නැත්නම් ඔරුව පදින තොටියගේ හබල අන්න ඒ වගේ එකකින් බිත්තර හොදින් මිශ්‍ර කරගන්නවා, පස්සේ ලීටර් එකක බාජනයකට සාම්පලයක් ගන්නවා,ඒකෙන් මිලිලීටර් දහයක සාම්පලයක් අරං ගණන් කරලා ඒක 100න් වැඩි කරන්නේ ලීටරයක තියෙන බිත්තර ගාන බලන්ඩ, පස්සේ ටැංකියේ වතුර ලීටර් ප්‍රමාණයෙන් ඒ එන ගාන වැඩි කලාම ඉස්සා දාපු බිත්තර ප්‍රමාණය දළ වශයෙන් හොයා ගන්ඩ පුළුවන්. පස්සේ බිත්තර පුපුරලා පැටවූ ආවහමත් මේ විදියටම ගාන බලාගන්ඩ පුළුවන්. “පොඩ්ඩක් හෝව්” අරවගේ මන්ත,හබල් දාල ඒ අසරණ අහිංසක සත්තුන්ට කරදර කරන්ඩ එපා. ඔයාට කරන්ඩ තියෙන්නේ කිඩ්නිය පාවිච්චි කරලා ටැංකියේ ඔක්සිජන් දෙන බටේ වැඩිපුර ඇරලා සාම්පලයක් ගන්න එකයි. මේකට 5ml බිකරයක් පාවිච්චි කරානම් හොදයි.

 ඒත් මේ හැම බිත්තරයක්ම “නොප්ලයි” අවස්ථාවට පත් වන්නේ නැහැ.මේ බිත්තර වලින් 20% විතර පුහු වෙනවා.උඩින් අලවපු පින්තුරේ බලන්ඩ. බිත්තර පුපුරලා පැටියෙක් එන්ඩ කළින් බිත්තරේ ඇතුලෙ සතෙක් හැදෙන හැටි සාමාන්‍ය අන්වීක්ෂයකින් බලන්ඩ පුළුවන්. අළුතින් වැඩට ගිය මම පැයෙන් පැයට බිත්තර සාම්පල් විදුරු කදාවකට දමා අන්වීක්ෂයෙන් බිත්තරයේ ඇතුළත හැඩය වෙනස්වෙන ආකාරය කොළයක ඇදගත්තේ ආසාවටය. මෙයදුටු බොසී මට බොහෝ ප්‍රසංසා කර සාගර විද්‍යාව හා “ටයිගර් ප්රෝන්ස්” ගැන ලියැවුණු පොත් කිහිපයක් බලන්නට දුන්නේය.මම ඒ පොත්වල ඇති වැදගත් කරුණු කොපි පොතක සටහන් කර ගන්නවා දුටු ඇය මේ ක්ෂේත්‍රයේ ඇය දන්නා කරුණු සියල්ලම මට කියා දෙන බව පැවසුවාය.

“මෙම නොප්ල්යි අවස්ථාවේදී සතුන් ආහාර වශයෙන් බාහිරින් කිසිවක් නොගනී”. උදේ දැමූ බිත්තර සවස 4 පමණ වනවිට කුඩා සතුන් බවට පත්වේ. මොවුන් නිරීක්ෂණයට අපි බාවිතා කළේ විදුරු අඩු කොප්පයි. සතුන් නිරෝගී නම් හොදින් ඉහළට ගමන් කරනු දැක ගත හැකිය.

මීළගට පැටවුන් වෙනත් විශාල  ටැංකියකට මාරු කිරීමට සුදානම් කළ යුතුය. “ක්ලෝරෆෝම්” යොදා වායු සැපයුම් නල පිරිසිදු කිරීම(විෂබීජ නාසනය) හා ටැංකි වලට “සෝඩියම් හයිඩ්රොක්සයිඩ්” හා ජලය යොදා සදා ගත් ද්‍රාවනයකින් විෂබීජ හරණය කිරීමත් පසුව සබන් දමා හොදින් සෝදා ගැනීමත් ඉතා වැදගත්.

නොප්ලයි විශාල ටැංකි වලට මාරු කිරීම

හිරු බැසගිය සැන්දෑ කාලය වඩා සුදුසුයි. මුලින්ම ටැංකියට ජලය පොම්ප කර “සෝඩියම් EDTA” නියමිත ප්‍රමාණය දමන්න.

 “ට්‍රිප්ලාන් හා ෆියුරසොලිඩන් නියමිත ප්‍රමාණය යොදන්න.(මෙය බෝතලයේ සදහන් කර ඇත)මේවා ප්‍රතිජීවක වන අතර ජලයේ හා සතුන්ගේ යම් විෂබීජ ඇත්නම් සතුන්ගේ ආරක්ෂාවට වැදගත් වේ. දැන් සතුන් සිටින ටැංකියේ උෂ්ණත්වය හා අළුත් ටැංකියේ උෂ්ණත්වය පරික්ෂා කරන්න. අවශ්‍යනම් ලවනතාවයද බලන්න.උෂ්ණත්වය අංශක දෙකකට වඩා වෙනස් නොවිය යුතුය. ලවණතාවය බොහෝවිට වෙනස් නොවේ(30 -34)වඩා සුදුසුය.

“ලවණතාවය වෙනස්නම්???”

බුදු මල්ලියේ ඔය ටෙක්නිසියන් කම දීපන් පොඩි එකෙකුට!!!

“යකෝ ටැංකි ඉස්ටෝක් කරන්ඩ කියල වෙනම රිසර්වර් ටැංකියක් තියාගනින්”

ඔන්න ඔහොම ඇර ගන්නා අවස්ථාද නැත්තේම නැත.

දැන් පොඩි ඇටවුමක් හදා ගත යුතුය.මුළින්ම අගලේ එස්ලෝන් බටයක් ගෙන බිත්තර ඇති ටැංකියේ කට හරහා යොදා වැඩිපුර කොටස කපා දමන්න. “ඕකට ලි කෑල්ලක්, රිප්පයක් ගන්ඩ බැරිද??

“ආයේ මගුලක් කථා කරනවා! යකෝ ලී කෑලි වතුරට ජරා වෙනවා ඕව හරියට විෂබීජ හරණය කරන්ඩත් බෑ.”

දැන්මේ බටේ උඩින් කළු ඉටිරෙද්දක් දාල ටැංකිය වහන්ඩ ඕනේ, හැබැයි පොඩි ප්‍රමාණයක් අගල් කීපයක් ඉතුරු වෙන විදියට. දැන් වයර් එකකට හොල්ඩරයක් හා විදුලි බල්බයක් සවිකරලා අර ටැංකියේ ඉටි රෙද්ද වහපු පැත්තෙන් එල්ලන්ඩ ඕනේ. දැන් ඩොන් ගාල ස්විච් එක දැම්මම පොඩි ඉස්සන්ට නැත්නම් නොප්ලයින්ට අපි ඉතිරි කරපු සිදුරෙන් ආලෝකය පේනවා, එතකොට වැඩ කාරයෝ මුලින්ම වේගයෙන් උඩට එනවා, මොකද මෙයාල ආලෝකයට ගොඩක් සංවේදියි. දැන් ප්ලේක්සිබල් බටයක් ආදාරයෙන් උඩට එන අයව ලීටර් 20 බාල්දියකට සයිපන් කරලා ගන්ඩ ඕනේ. විසිතුරු මාළු හදන අයට නම් මතක ඇති වතුර මාරු කරන විදිය.

“ඔච්චර කැටයම් දාන්නේ මොකටද? ටැංකියේ පහළ කරාමෙ ඇරලා ඔක්කම පැටව් ටික ගත්තනම් ඉවරයිනේ”

“යකෝ මෙතන ලෙඩ්ඩු, කොරු අන්දයෝ, කම්මැලියෝ, හොරු ඉන්නවා උන්ව අනෙක් ටැංකියට ගියොත් හොද සත්තුත් ලෙඩ වෙනවා.”

දැන්මේ ආකාරයට විනාඩි විස්සකදී පමණ සියලුම ක්‍රියා ශීලි සතුන් ආලෝකය වෙත පැමිණෙයි. එසේ එන සතුන් වරින් වර ගෙන ගොස් අළුත් ටැංකියට දැමිය යුතුය. පසුව ටැංකිය කළු ඉටි කොළයකින් වැසිය යුත්තේ උෂ්ණත්වය වෙනස් වීම පාලනය කිරිමටය.

ඊළග පොස්ට් එකෙන් තවත් විස්තර කියවන්න., 

නැවත හමුවෙමු.